5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun, 6415 sayılı

Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun ve 7262 sayılı Kitle İmha Silahlarının

Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun, suç gelirlerinin aklanmasının,

terörizminin finansmanının ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesi

amacıyla, bazı özel hukuk (gerçek ve tüzel) kişilerini yükümlü olarak belirlemiş ve bunların

uyması gereken bazı yükümlülükler ihdas etmiştir.

5549 sayılı Kanunun ‘Tanımlar’ başlıklı 2 maddesinde yükümlüler tanımlanmış olup,

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler

Hakkında Yönetmeliğin (Tedbirler Yönetmeliği) “Yükümlü” başlıklı 4 maddesinin birinci

fıkrasında ise finansal kuruluşlar ve finansal olmayan belirli iş ve meslekler (FOBİM) grubunda

yer alan yükümlüler sayma suretiyle belirlenmiştir.

5549 sayılı Kanun yükümlülere, “müşterinin tanınması, şüpheli işlem bildirimi, bilgi ve

belge verme, muhafaza ve ibraz, yükümlülük denetimi” gibi bazı yükümlülükler yüklemiş olup,

söz konusu yükümlülüklere ilişkin ayrıntılara Tedbirler Yönetmeliğinde ve diğer ikincil

düzenlemelerde yer verilmiştir.

5549 sayılı Kanun, Kanunda sayılan yükümlülüklere uyulmaması halinde idari ve adli

yaptırımlar öngörmektedir. Kanunun 13 maddesine göre, Kanunun 3, 5 ve 6 maddeleri ile 4

maddesinin birinci fıkrasında kapsamındaki yükümlülüklerden herhangi birini ihlâl eden

yükümlülere idari para cezası uygulanması gerekmektedir. Keza Kanunun 14 maddesine göre

Kanunun 4 maddesinin ikinci fıkrası ile 7 ve 8 maddelerindeki yükümlülükleri ihlâl eden

kişilere adli yaptırım uygulanması gerekmektedir.

Kanunun 11 maddesi ise Başkanlığımızı, yükümlülerin yükümlülüklerine uyumlu

hareket edip etmediğini denetlemekle mükellef kılmıştır. Bu kapsamda Başkanlığımızca

yapılacak denetimlerde yükümlülüklere uyulmadığının tespiti halinde idari para cezaları

uygulanmakta adli ceza öngörülen ihlallerde ise Cumhuriyet savcılıklarına suç duyurusunda

bulunulmaktadır.

Başkanlığımızca bilhassa “kıymetli maden, taş veya mücevher alım satımı yapanlar ile

bu işlemlere aracılık edenler, ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu

işlemlere aracılık edenler, iş makineleri dâhil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının

alım satımı ile uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler” yükümlü gruplarında yürütülmekte

olan yükümlülüklere uyum denetimleri neticesinde, bahse konu mevzuat düzenlemelerine

ilişkin farkındalığın son derece düşük olduğu ve yükümlülük ihlalleri sonucunda karşılaşılan

yaptırımların ise zaman zaman yükümlünün ticari faaliyetlerini sekteye uğratacak boyuta

vardığı görülmektedir.

Bununla birlikte Başkanlığımızca yükümlü gruplarına sadece denetim yapılarak ceza

verilmesiyle yetinilmemekte ve yükümlü gruplarında yükümlülüklere uyum konusunda

farkındalığın artırılması için eğitim ve rehberlik faaliyetlerine büyük önem verilmektedir.

Birlik üyeniz yükümlü kurum ve kuruluşların 5549 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuat

düzenlemeleri çerçevesinde yükümlülüklere uyumlarının ve farkındalıklarının arttırılması

amacıyla hazırlanan, yükümlü gruplarımızın kullanabileceği örnek dokümanlara yazımız

ekinde yer verilmiş olup, Birliğiniz bünyesindeki odalar vasıtasıyla yükümlülere konuya ilişkin

gerekli bilgilendirmelerin yapılması rica olunur.