KAPIDAĞ MOR SOĞANI NEDİR?

Kapıdağ Yarımadası, Balıkesir ilinin Erdek ilçesinin kurulu olduğu, bir kıstakla anakaraya bağlanan ve eski dönemlerde bir ada olduğu belirlenmiş Marmara Denizi içindeki kara parçasıdır.Antik çağlardan bu yana yerleşimin olduğu tespit edilmiştir. Yarımada olması önce bölgenin bir ada olduğu ancak ana kara ile ada arasında dolum sonucu birleşme yaşandığı ve adanın bir yarımada haline geldiği jeolojik araştırmalar sonucu tespit edilmiştir. Kapıdağ yarımadasının yaklaşık %70’ini ormanlık alan oluşturur.

Kapıdağ Yarımadası yaklaşık 300 km² alana sahip bir morfolojik karakter sergilemektedir. Yapısında granit, mikaşist ve gnays başta gelir. Kıyılar çoğu yerde diktir. Çok sayıda girinti ve çıkıntı bulunur.

Yarımada toprak özellikleri bakımından incelendiğinde genellikle ana kayanın özelliklerini yansıtan, iskeletçe zengin kum balçığı ve kumlu topraklardan oluştuğu görülür. Sahada geniş yayılış gösteren granit ve gnayslar iyi havalanabilen geçirimli, kumlu, toprakları oluşturmuş bu topraklar sahanın tarımsal özelliklerine etki ederek yarımada geçmiş dönemlerde tarımsal üretimde önemli rol oynamıştır. Bununla birlikte sahanın tarımsal özellikleri üzerinde asıl etkili olan topraklar, verimli çok yüksek olan alüvyol topraklardır.

Kapıdağ Yarımadası Akdeniz, Karadeniz, İç Anadolu iklim tipleri ile birlikte ya da tek tek görülebildiği nadir yerlerden biridir. Doğu ve Kuzeyde poyraz rüzgarları, batıda ise lodos etkilidir. Aylar itibariyle ortalama rüzgar hızı yaklaşık olarak 4,1 m/s (15 Km/Saat ) olduğu görülmektedir. İklim yapısı bitki örtüsünde büyük bir çeşitlilik kazandırmıştır. Bu nedenle yarımadanın ekolojik yapısı ile fauna zenginliği yüksektir.

Deniz suyu sıcaklığı ortalaması Mayıs ve Haziran aylarında 28 C, Temmuz ve Ağustos aylarında 33°C, Eylül ve Ekim aylarında 30°C’ dir. Yıllık ortalama yağış 700 mm’dir. Kış aylarındaki yağış, toplam yıllık yağışın % 43′ ünü oluşturmaktadır. Aralık ve Ocak ayları en fazla günlük yağışın gerçekliği aylar olması dolayısıyla aynı zamanda nemlilik ortalamasının da en yüksek olduğu aylardır. İlçede yıllık nipsi nem ortalaması % 73′ tür. En düşük ortalama sıcaklık 5,1°C ( Ocak ), en yüksek ortalama sıcaklık 23,6°C ( Temmuz ) ve yıllık ortalama sıcaklık 14,2 °C dir.

Kapıdağ Yarımadasında üretilen soğanların koyu mor rengine ve diğer özelliklerini kazanmasında; alanın toprak, iklim ve coğrafi özelliklerinden kaynaklanmaktadır.

Kapıdağ Yarımadasında üretilen soğanların hepsi mor renktedir. Renginin diğer soğan çeşitlerine kıyasla çok daha koyu olması nedeniyle Kapıdağ Mor Soğan olarak uzun yıllardır bilinmektedir.

Kapıdağ Mor Soğanının benzer ürünlerden fiziksel farklılığını kabuk ve et rengi yönünden ayrılmaktadır. Özellikle soğan kabuğu, beyaz kağıt ve elde kırmızı renk bırakmaktadır.

Kapıdağ Mor Soğan yarımada içerisinde bulunan vadi tabanlarında alüviyonlu topraklarda yetişmektedir. Coğrafi alanın genel toprak yapısı kumlu-tınlıdır. Ekim dikim yapılan bölge genellikle yarımadanın kuzeyinde Marmara Denizine bakan kısımlarda olup izole bölge içinde kalmaktadır. Coğrafi alanında başka soğan tohum çeşidi yetiştirilmediğinden dolayı yabancı tozlaşma olmamaktadır. Coğrafi alan içinde kullanılan tohum bir asır gibi bir süre içerisinde genetik safiyeti bozulmadan kullanılmaktadır. Ürünün tohumları Kapıdağ Yarımadasınca çoğalmakta ve tanımlanan coğrafi sınır içinde zirai faaliyeti yapılmaktadır. Ancak bu şekilde tat, aroma ve diğer özelliklerinin kazanması mümkündür.

 Kapıdağ Mor Soğanı 5-8 katmanlı, kabuk rengi koyu kırmızı mor renkte, soğan eti rengi kırmızı, tatlı ve sulu bir yapıya sahiptir. Tohum ekimi Ekim ayında tohum yastıklarına yapılır. Mart-Nisan aylarında tohum yastıklarındaki fideler esas dikim yeri olan tavalara 5-10 cm sıra üzeri, 10-15 arası dikimi yapılır.

 Ürünün zirai üretiminde uzun yılların bilgi ve deneyimi ile coğrafi alandaki çiftçiler tarafından kültürel işlemler (çapalama, sulama, yabani otlardan arındırma vb.) yapılmaktadır.

 Kapıdağ Mor Soğanı ürünün en uygun hasat (söküm) zamanı Haziran ayı sonu Temmuz ayı başıdır. Sökümü yapılan soğanlar tarlada namlı olacak şekilde 7-10 gün süre ile kurumaya bırakılır. Bu süreçten sonra soğanların bir kısmı üçlü saç örgüsü olarak örülüp askıya asılır. Soğanların dayanma süresi 4-5 aydır. Bu süreç içerisinde soğan rutubetsiz ve serin yerde muhafaza edilmelidir.

Ürünün satış ve pazarlamasını hızlandırmak amacıyla kooperatifimize yüklenen görevle, bölgede ve Türkiye genelinde tanınırlığının artması ve farklı özellikleri ile dünyada 3 yerde yetişen bu nadide ürünün kıymet değerini ortaya çıkarmak adına çalışmalar başlatarak ticareti “tarladan tezgaha” mantığı ile bu işle ilgilenen ve ekimi bırakılmaya yüz tutmuş bu kıymeti canlandırmak, üretimini arttırtmak ve özellikleri itibari ile farkındalık yaratmak adına Metro marketler zinciri ile çalışmaya başlandı. Metro Marketlerin coğrafi işaretli ürünlere verdiği önem, çalışma prensiplerinin ciddiyeti sayesinde son 3 yılda “Kapıdağ Mor Soğanı” nın satışlarını tüm zincir marketlerinde gerçekleştirmiştir. Bunun yanında son yıl itibari ile gelen talepler değerlendirilmiş, Migros marketler zinciri ile de anlaşma sağlanmış, Türkiye genelinde bu güçlü iki önemli marketler zinciri ile de çalışılmıştır.

Kooperatifimizin kadınlara yönelik mücadelesindeki ana gelir kaynağı bu iki büyük market zinciri ile yaptığı çalışma, soğan filesi örümünden, etiketlemesine, toplanmasına, tartılmasına, birçok aşamada bölge kadınlara destek olmak adına akışını çok rahatlatmış, aynı zamanda ciddi bir portföyle de kendini ticaret hayatında var etmiştir. Kuruluş amacımıza uygun olarak gerçekleştirdiğimiz bütün faaliyetlerde kadın odaklı çalışmak ön seçimimiz olmakla beraber her türlü var duruşumuzla girişimcilikten korkmadan ve kazanç odaklı olmamız sağlıklı gelişimimiz adına sürmektedir.