Bilindiği üzere 19/12/2023 tarihli ve 32404 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Fiyat Etiketi
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Fiyat Etiketi Yönetmeliği’nin “Tarife ve fiyat
listesi” başlıklı 8 inci maddesinin birinci fıkrası, “(1) Hizmetlerin özelliğine ve tüketiciye sunuluş biçimine
göre, tarife ve fiyat listelerine ilişkin belge, levha, pano ve benzerleri, hizmetin sunulduğu işyerinde, ayrıca
lokanta, restoran, kafe, pastane ve benzeri yiyecek ve içecek hizmeti sunulan işyerlerinde ise işyerinin giriş
kapısının önüne ve hizmet sunulan masaların üstüne, tüketiciler tarafından kolaylıkla görülebilir ve
okunabilir şekilde asılır, takılır veya konulur.” şeklinde değiştirilmiş ve yeni düzenlemeler 01/01/2024
tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Yiyecek ve içecek hizmeti sunulan işyerlerinde kapı girişleri önünde tarife ve fiyat listelerine yer
verilmesi zorunluluğunun amacı, tüketicilerin henüz söz konusu işyerine giriş yapmadan mal veya
hizmete ilişkin bilgi sahibi olmalarının sağlanması olduğundan, tüketicilerin tarife ve fiyat listelerini
inceleyip bu fiyat bilgilerin dahilinde malın veya hizmetin satın alınıp alınmaması kararına doğrudan etki
etmesi sebebiyle ekonomik menfaatlerinin korunması amacı bakımından önem arz etmektedir.
Diğer yandan tarife ve fiyat listelerinin yiyecek-içecek hizmeti verilen işletmelerdeki masalar
üzerinde bulundurulması zorunluluğu da tüketicinin satın alma kararı öncesinde fayda/maliyet kıyaslaması
yapması ve ödeme aşamasında kasa fiyatı ile satış/liste fiyatı uyumunu kontrol edebilmesi bakımından önem
teşkil etmektedir.
Söz konusu düzenlemenin uygulanmasına ilişkin olarak ilgide kayıtlı 19.12.2023 tarihli ve
E-94081468-404.13-00092098925 sayılı ve 20.12.2023 tarihli ve E-94081468-404.13-00092158652 sayılı
yazılarımız ile tarafınıza yapılan bilgilendirme sonrasında meri mevzuat düzenlemesinin de uygulamaya
girmesi ile birlikte söz konusu mevzuat değişikliği kapsamında hizmet sunulan ilgili sektörden
Bakanlığımıza çok sayıda soru ve görüş intikal etmesi üzerine Kuruluşunuz üyelerine duyurulmak üzere
anılan mevzuat değişikliğinin uygulanmasına ilişkin aşağıdaki açıklamaların yapılması ihtiyacı oluşmuştur:
♦ Yiyecek ve içecek hizmeti sektöründe self-servis (masaya servis hizmeti sunulmayan) hizmet
verilen işletmelerde uygulanan tarife ve fiyat listelerinin, sipariş verilen ve ödeme yapılan noktalarda
tüketiciler tarafından kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde açıkça yer verilmiş olması koşuluyla
ayrıca masalar üzerinde yer verilmesine gerek bulunmamakta, bununla beraber giriş kapısı önünde ise süreklilik arz edecek şekilde bulundurulması zorunludur,
♦ Alışveriş merkezleri gibi birden fazla farklı işletmenin ortak mekanda faaliyet gösterdiği
işyerlerinde, self-servis hizmeti verilen (masaya servis hizmeti sunulmayan) ve kendisine tahsis edilmiş
ayrı oturma alanı bulunmayıp ortak bir servis/oturma alanında hizmet verilen işletmelerin,
kendilerine ait giriş kapıları olmadığından giriş kapısı önünde tarife ve fiyat listelerine yer verme
yükümlülükleri bulunmamakta, ancak sipariş verilen ve ödeme yapılan noktalarda tarife ve fiyat
listelerine tüketiciler tarafından kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde açıkça yer verilmesi
gerekmektedir,
♦ Bunun haricinde geleneksel olarak kendine ayrılmış mekanlarda masaya servis hizmeti sunulan
işletmelerde tüketicilerin masaya oturmalarını müteakiben ve en geç yiyecek-içecek siparişi verilinceye
kadar tarife ve fiyat listelerinin hizmet sunulan masanın üstüne konulması ve giriş kapıları önünde ise
süreklilik arz edecek şekilde yer verilmesi gerekmektedir,
♦ Masaya servis hizmeti sunulan işletmelerin müşteri kabulü yapılan birden fazla giriş kapısı
olması durumunda ise tarife ve fiyat listelerine her bir giriş kapısı önünde ayrı ayrı yer verilme
zorunluluğu bulunmaktadır,
♦ Tüketici hizmet satın alacağı işletmeye ve söz konusu işletmedeki yiyecek-içecek servislerinin
yapılacağı oturma alanına henüz giriş yapmadan önce, işletmenin giriş kapısı önünde (birden fazla girişi
olanlar için her bir kapı girişi önünde) tüketici tarafından kolaylıkla görülebilir ve okunabilir olarak ve
süreklilik arz edecek şekilde tarife ve fiyat listelerine yer verilmelidir,
♦ Yiyecek ve içecek hizmeti sunulan işletmelerde uygulamada genellikle menü şeklinde bir kitapçık
olarak verilebilen tarife ve fiyat listelerine, işletme giriş kapısı önünde de benzer olarak menü şeklinde veya
işletmenin tercih edeceği diğer şekillerde, tüketici tarafından kolaylıkla görülebilir ve okunabilir olmak
şartıyla yer verilebilir,
♦ Giriş kapısı önünde yer verilecek tarife ve listeler yazılı, basılı materyaller şeklinde olabileceği
gibi, tüketici tarafından kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde (ve makul bir süre incelemeye
elverişli olarak) dijital veya elektronik pano, levha vb. şeklinde de olabilir,
♦ Otel, hastane veya alışveriş mağazası gibi, esas faaliyet alanı yiyecek-içecek satışı dışında bir
mal veya hizmet satışı olup, işletmelerinin sınırları içerisinde bu ana faaliyetin yanı sıra, lokanta, restoran,
kafe, pastane gibi yiyecek-içecek hizmeti de bulunup yeme-içme hizmeti için kendisine ait ayrı bir
oturma alanı bulunan işletmelerde; yiyecek içecek hizmeti verilecek servis alanının giriş kapısı
bulunması halinde giriş kapıları önüne, giriş kapısı bulunmuyorsa yiyecek içecek hizmeti verilecek
masaların bulunduğu bölümlere, kısımlara, alanlara geçiş yapılırken (henüz girilmeden) tüketici tarafından
kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde tarife ve fiyat listesine yer verilebilir,
♦ Söz konusu mevzuat değişikliği, tüketicilere yiyecek-içecek hizmeti sunulan lokanta, restoran,
kafe, pastane vb. her tür işletme için geçerli olacağından, tüketicilere yiyecek-içecek hizmeti sunulan
kıraathane, kantin, kafeterya gibi benzer işletmelerde de anılan düzenlemelerin uygulanma zorunluluğu
bulunmaktadır,
♦ Tarife ve listelerin masalarda yer verilmesi zorunluluğuna ilişkin olarak; tarife ve listelerin yiyecek
ve içecek hizmeti sunulan işyerlerindeki masalar üzerinde halihazırda bekletilmesi şeklinde
uygulanabilmesinin yanı sıra, tüketicinin işyerine giriş yapıp yiyecek-içecek hizmeti sunulan masaya
yerleşip henüz sipariş verilmesinden önce masaya (tüketicinin huzuruna) getirilen menü (tarife ve liste) de
yeterli sayılabilir,
♦ Bu koşullara uymak şartıyla servis yapılacak masalar üzerinde QR kodu ile menülere (tarife ve
listelere) yer verilebilir ancak bu yöntem esas uygulama olmamalı, tüketici için seçimlik olarak
bırakılmalı, tarife ve liste bulundurma zorunluluğu karşılamak olarak yorumlanmamalı, tüketici
açıkça kendi rızası ile fiziksel basılı menü istemediğini belirtene kadar ve talep edilmeden evvel
tüketiciye hizmet sunulan masaya menü (tarife ve liste) getirilmesi esas unsur olmalıdır,
♦ Anılan menü (tarife ve liste) tüketici tarafından kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde
tüketicinin herhangi bir işlem yapmasına gerek olmaksızın doğrudan görünür/okunur ve hangi
mala/hizmete ait olduğu hususunda tereddüt olmaması koşuluyla, tablet gibi elektronik bir cihaz, dijital
bir ekran ile de sunulabilir
♦ Yiyecek ve içecek hizmeti sunulan işyerlerinde satışa sunulan ürünler 6502 sayılı Kanun
kapsamında “hizmet” tanımına girecek olup, mezkûr Yönetmeliğin “Etiket bulundurma zorunluluğu”
başlıklı 5 inci maddesinin yedinci fıkrasında yer alan “Hizmetlerin tarife ve fiyatlarını gösteren listeler de
bu madde hükmüne göre düzenlenerek asılır. Hizmetlere ilişkin tarifelerde hizmetin ayırıcı özelliği, tüm
vergiler dâhil satış fiyatı ve bu fiyatın uygulanmaya başlandığı tarihin belirtilmesi yeterlidir.” hükmü
gereği söz konusu tarife ve listelerde bu sayılan üç unsurun aranması yeterlidir.
Bu doğrultuda yapılacak denetimlerde aykırılık teşkil eden hususların tespiti halinde 6502 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 77 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bu Kanunun 4
üncü, 6 ncı, 7 nci, 18 inci, 19 uncu, 20 nci, 21 inci, 26 ncı, 30 uncu, 35 inci, 49 uncu, 51 inci, 52 nci, 54
üncü ve 57 nci maddeleri ve 48 inci maddesinin ikinci, üçüncü, dördüncü, altıncı ve yedinci fıkralarında
belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenler ile 8 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca malları
süresinde teslim veya monte etmeyenler hakkında aykırılığı tespit edilen her bir işlem veya sözleşme için iki
yüz Türk Lirası idari para cezası uygulanır.” hükmü gereği idari yaptırım uygulanması gerekmektedir.
Diğer taraftan 20/12/2023 tarih ve 32405 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “6502 Sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 77 nci Maddesine Göre 2024 Yılında Uygulanacak Olan İdari
Para Cezalarına İlişkin Tebliğ” hükümlerine göre; 2024 yılı için tarife ve fiyat listelerinde yer alan her bir
aykırılık için ayrı ayrı olmak üzere 2.172 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Bu kapsamda;
- Söz konusu tarife ve listelerde zorunlu olan bu üç unsurda bir adet eksiklik olması, örneğin sadece
fiyat değişim tarihinin bulunmaması halinde tek bir işlem için (1 x 2.172) 2.172-TL idari para cezası
uygulanması söz konusu olacaktır, - Diğer yandan bir lokantada tüketicilere çorba, döner ve sütlaç sunulması halinde anılan Yönetmelik
hükümleri doğrultusunda işyerinin giriş kapısı önünde ve hizmet sunulan masaların üzerinde yer alan tarife
ve fiyat listesinde yalnızca çorbaya ilişkin bilgilere yer verilmemesi halinde işyerine uygulanacak idari para
cezası miktarı (1 x 2.172) 2.172-TL iken, çorba, döner ve sütlaç ürünlerine ait bilgilerin hiçbirine yer
verilmemesi halinde uygulanacak idari para cezası (3 x 2.172) 6.516-TL olacaktır.
Diğer yandan özellikle son dönemlerde teknolojinin getirdiği yenilikler doğrultusunda dijital
aygıtların kullanımının yaygınlaşmasıyla, bazı işletmeler tarafından uygulanan sadece QR kodu
okutulması marifetiyle menü bilgilerinin görüntülenmesi suretiyle tarife ve fiyat listelerinin
ulaşılabilir kılınmasının tek başına yeterli olmadığı ve Yönetmelikteki tarife ve liste bulundurma
zorunluluğunu karşılamadığı değerlendirilmektedir. Zira mevzuat hükümlerinde tüketiciler tarafından
kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde yazılı, dijital veya elektronik etiket, tarife ve fiyat listesi
bulundurulması zorunluluğu bulunmakta ancak tarife ve fiyat listelerine Yönetmelik hükümlerine
uygun şekilde yer verilmesinin yanı sıra ek bir hizmet olarak QR kodu kullanılmasında ise sakınca
bulunmamaktadır.
Bu doğrultuda, yiyecek ve içecek hizmeti sektöründe tüketicilere mal veya hizmet sunan üyelerimize duyurulur.
